deutsch Esperanto

Ne-oficiala amator-retejo

Nia sunsistemo

Listo de la ĉielaj korpoj kun Ø > 900 km, kaj de tiuj kun Ø > 400 km
La nova planedo-difino de la IAU
Listo de astronomiaj vortoj en diversaj lingvoj

Je la 24-a de aŭgusto 2006 la IAU decidis novan planedo-difinon: (IAU = Internacia Astronomia Unio) Laŭ tiu nova difino ni havas nun ok planedojn, kaj malrapide grandiĝantan nombron de nanplanedoj. La nova difino por planedoj tekstas angle: A "planet" is defined as a celestial body that (a) is in orbit around the Sun, (b) has sufficient mass for its self-gravity to overcome rigid body forces so that it assumes a hydrostatic equilibrium (nearly round) shape, and (c) has cleared the neighbourhood around its orbit. La unua kondiĉo similas al tiu, kiun oni supozis kondiĉon por planedoj jam antaŭe. La dua kondiĉo signifas, ke planedo bezonas certan minimuman mason por posedi sufiĉe da graviton por "sferiĝi" mem. Ne temas pri vera sfero, sed pere de la difino de la "hidrostatika ekvilibro" la korpo povas ankaŭ esti ellipsoidiĝinta, konsidere la gravitajn kaj rotaciajn fortojn, kiuj efikis sur ĝi. La tria kondiĉo signifas, ke ĉiela korpo eblas esti nomiĝata planedo nur se ĝi sukcesis elimini en sia "orbita najbareco" ĉiujn konkurintajn ĉielajn korpojn, kaj estas preskaŭ sola. Korpoj gravite dominataj de la planedo kiel lunoj kaj aliaj satelitoj kiel ekzemple trojanoj kaj hufferaj satelitoj ne estas konkurantaj ĉielaj korpoj, kaj ne kontas. La nova difino por nanplanedoj tekstas angle: A "dwarf planet" is a celestial body that (a) is in orbit around the Sun, (b) has sufficient mass for its self-gravity to overcome rigid body forces so that it assumes a hydrostatic equilibrium (nearly round) shape, (c) has not cleared the neighbourhood around its orbit, and (d) is not a satellite. Ĉiela korpo, kiu plenumas la unuajn du kondiĉojn por esti planedo, sed ne plenumas la trian kondiĉon, kaj ne estas luno, nun nomiĝas "nanplanedo" laŭ la difino de la IAU. La unuaj tri oficialaj nanplanedoj jam decidiĝis: unu estas Cereso, kiu kun sia diametro de proksimume 950 km estas la plej granda membro de la asteroida zono, alia estas Plutono, kiu ne plu havas planedan statuson, kaj la tria estas Eriso, la plej granda de la transneptunaj objektoj konataj ĝis nun. Plie nova kolektiva nomo sunsistemkorpeto definiĝis, angle: All other objects except satellites orbiting the Sun shall be referred to collectively as "Small Solar-System Bodies". Laŭ la IAU la plimulton de la asteroidoj, transneptunaj objektoj kaj kometoj estas sunsistemkorpetoj, sed intertempe ne estas klare, kiuj objektoj estas ekskludataj per "except satellites orbiting the Sun" - laŭvorte tio estus do ĉiuj ??? Mi supozas ke oni vere volis diri "all other objects orbiting the Sun except satellites" ... ;-)

Je la 11-a de junio 2008 la IAU decidis alian novan difinon: La nova difino por plutoidoj tekstas angle: "Plutoids" are celestial bodies in orbit around the Sun at a distance greater than that of Neptune that have sufficient mass for their self-gravity to overcome rigid body forces so that they assume a hydrostatic equilibrium (near-spherical) shape, and that have not cleared the neighbourhood around their orbit. Tio signifas ke ĉiu transneptuna nanplanedo estas samtempe plutoido. Tio validas ankaŭ por Pluto kaj Eriso. Suplemente la IAU decidis ke ĉiu nove eltrovita objekto plihela ol H=1,0 (absoluta lumeco) estos klasifikata tuje kiel plutoido kaj konsekvence ankaŭ kiel nanplanedo, kaj ricevos oficialan nomon per la IAU WGPSN kaj la IAU CSBN grupoj. Se postaj reserĉoj malkovras ke la objekto ne plenumas la kondiĉojn por esti nanplanedo, ĝi retenos sian nomon, sed estos nove klasifikata.

Ĉiuj nune oficialaj planedoj kaj nanplanedoj:
Merkuro, Venuso, Tero, Marso, Cereso, Jupitero, Saturno, Urano, Neptuno, Plutono, Haŭmeo, Makemako, Eriso


Listo de la grandaj ĉielaj korpoj   Astronomiaj vortoj en diversaj lingvoj


AVIZO: Ĉiuj informoj en tiu retejo estas korektaj laŭ mia scio, sed estas donataj sen garantio.
Tio estas ne-komerca amator-retejo

Lingvo:   deutsch Esperanto ,   al mia hejmpaĝo

© 2005-2010 Elmar Dünßer (Duensser)